Danuta Kaczmarska 

Czy higienistki w Polsce powinny się kształcić? 

słowa kluczowe:

Od kilku już lat jako Polskie Towarzystwo Higienistek Stomatologicznych zabiegamy o możliwość kształcenia higienistek stomatologicznych w systemie szkoły wyższej. Bardzo ucieszyła nas informacja o powstaniu specjalności higienistka stomatologiczna na dwóch uczelniach wyższych. Było to trzy lata temu, a w roku 2005 licencjat Higieny Stomatologicznej uzyskali studenci Akademii Medycznej w Gdańsku. Obecna wiedza medyczna i techniki pracy w stomatologii wymagają jak najlepszego przygotowania i prawdopodobnie system kształcenia w szkołach policealnych nie będzie mógł już podołać potrzebom. Wydawało się, że sytuacja jest na dobrej drodze do zwiększenia liczby wykształconych higienistek na poziomie równym z innymi krajami UE. Tymczasem niestety dowiadujemy się, że AM w Gdańsku już zakończyła kształcenie na specjalności higienistka stomatologiczna. Nie znam przyczyn tej decyzji, ale szkoda tego, co zostało już osiągnięte.

Anna Szymańska

Jak efektywnie zaplanować pracę gabinetu? Wprowadzanie procedur i standaryzacji zabiegów w gabinecie stomatologicznym 

słowa kluczowe:

organizacja pracy, procedura, standard

W artykule opisano zagadnienia dotyczące organizacji pracy gabinetu stomatologicznego, prowadzeania procedur i tworzenia standardów.

Agnieszka Bukowska-Piestrzyńska 

Czy wdrażać koncepcję CRM do pracy gabinetu stomatologicznego? Czyli kilka słów o konieczności nawiązywania trwałych relacji z pacjentami

słowa kluczowe:

W gospodarce wolnorynkowej świadczenie medyczne stało się „towarem”, a stomatolodzy stali się usługodawcami, których przedsiębiorstwa-gabinety, aby przetrwać muszą funkcjonować na zasadach rynkowych. Pojawia się konkurencja, gra rynkowa oraz walka o pacjenta. Gabinety stomatologiczne funkcjonując w nowych warunkach, podobnie jak inne firmy, zaczynają stosować działania z zakresu marketingu. Jest to w dużej mierze konsekwencją problemów, z jakimi borykają się zarządzający placówkami. Okazało się bowiem, że w warunkach gospodarki rynkowej, by utrzymać się na rynku nie wystarczy już oferowanie usług w odpowiednio szerokim zakresie, konieczne jest podejmowanie dodatkowych działań związanych z pozyskiwaniem, a co ważniejsze, z utrzymaniem klienta-pacjenta.

Marek Bladowski 

Ergonomia pracy w stomatologii ogólnej. Wieloaspektowa ocena czynników składowych pracy w stomatologii według ergonomicznej listy kontrolnej. Część I

słowa kluczowe:

Ergonomiczną Listę Kontrolną przyjęto w podstawowej wersji na II Międzynarodowym Kongresie Ergonomicznym w Dortmundzie w 1964 r. Lista składa się kilkuset ogólnych i szczegółowych pytań i dotyczy różnych rodzajów pracy.

Beata Śnieżek, Sobiesław Śnieżek, Joanna Wysokińska-Miszczuk 

Nić dentystyczna – jeden z przyborów do higieny jamy ustnej

słowa kluczowe:

nitka dentystyczna, profilaktyka próchnicy, higiena jamy ustnej

Praca ma na celu przedstawienie nitki dentystycznej jako podstawowego przyboru niezbędnego w profilaktyce chorób tkanek przyzębia i próchnicy zębów. Opisuje rodzaje nitek dentystycznych, sposób posługiwania się nimi, a także najczęstsze powikłania wynikające z nieprawidłowego ich użycia.

Dental floss - one of the dental hygiene appliances

dental floss, caries prevention, oral hygiene 

Aim of this study is to show dental floss as an appliance necessary in prevention of caries tooths and periodontal diseases. It describes kinds and types of dental flosses, the right way of using them and also the most common complication as a result of incorrect usage.

Agnieszka A. Pawlik 

Rola higienistki stomatologicznej w profilaktyce i leczeniu chorób przyzębia. Część 1. Instruktaż higieny jamy ustnej 

słowa kluczowe:

Higiena jamy ustnej, choć wydaje się prosta, jest jednak bardzo trudna do zrealizowania.
Każdy z pacjentów, nawet tych z obfitym kamieniem i płytką nazębną żarliwie zapewnia siedząc na fotelu w gabinecie, o skrupulatności w jej przestrzeganiu. Większość z nich jednak nie pamięta czy kiedykolwiek rozmawiał z nimi ktoś o jakości wykonywanych zabiegów, konsekwencjach zaniedbań higienicznych, czy pokazał krok po kroku jak dbać o zdrowie zębów i dziąseł.

Skomro Piotr, Krystyna Opalko, Piotr Szumiłowicz 

Nowe zadania dla higienistki stomatologicznej w gabinecie? 

słowa kluczowe:

higienistka stomatologiczna, diagnodent, abrazja powietrzna, ozonoterpia, kamera wewnątrzustna

Opieka stomatologiczna to działalność profilaktyczna, lecznicza i rehabilitacyjna. Aby sprostać tak szerokiemu zakresowi działania, opieką tą powinien się zajmować cały zespół stomatologiczny. W artykule przedstawiono rolę i zadania higienistki stomatologicznej we współczesnym gabinecie stomatologicznym.

 New tasks for dental hygienist at dentists?

dental hygienist, diagnodent, air-abrasion, ozone therapy, intraoral camera

Paweł Staniszewski 

Jak zapobiegać niepotrzebnym kosztom i awariom unitu? Mycie i dezynfekcja stomatologicznych systemów ssących i ślinociągowych 

słowa kluczowe:

awarie unitu, układ ssący, ślinociąg, preparaty myjące i dezynfekcyjne

Układ ssący i ślinociągowy współczesnego unitu składa się z wielu elementów o skomplikowanej budowie. Łatwość ich uszkodzenia zmusza do szczególnej staranności przy wyborze preparatu myjąco – dezynfekującego. Codzienne mycie i dezynfekcja układu ssaka i ślinociągu powinny być jedną z procedur obowiązujących w każdym gabinecie stomatologicznym. Poniższa praca przedstawia budowę układu ssącego, wskazuje na możliwości awarii i omawia postępowanie zapobiegawcze.

How to prevent not needed costs and dental units damages? Cleaning and disinfection of dental suction systems

dental units damages, suction system, saliva ejector, cleaning and disinfection products

Suction and saliva ejector system in modern dental unit consists of many elements with a very complicated construction. It is very easy to damage the parts so you should choose product for cleaning and disinfection very carefully. Everyday cleaning and disinfection of surgical suction tube, thick spray mist tube and thin saliva ejector tube should be one of procedures obliged in every dental practice. This article describes the structure of dental suction system, points at potentiality of damages and discusses prevention activities.

Piotr Chmielowski 

Czy czyszczenie i dezynfekcja układów odpływowych unitów stomatologicznych są niezbędne? 

słowa kluczowe:

Rozwój technik pracy lekarza dentysty wymusił na producentach konieczność wyposażania unitów dentystycznych w coraz to nowe urządzenia o dużej niezawodności. Są to lampy polimeryzacyjne, układy wodne, ssące i niejednokrotnie układy zdublowanych urządzeń takich jak turbiny czy mikrosilniki. Coraz powszechniejsza praca na cztery ręce, wymaga stosowania wydajnych układów ssący o dużej wydajności. Są to układy stosunkowo nieskomplikowane technicznie i proste w działaniu. Ewolucja tych układów ukierunkowała ich rozwój do dwóch grup: z mokrą i suchą pompą.
Nie ma sensu rozwodzić się, które są lepsze, trwalsze itp. Ich zadaniem jest spełnianie oczekiwań lekarzy w zakresie obsługi ślinociągu i ssaka.

Maria Dubielecka, Ewa Rusyan

Zasady stomatologicznego postępowania profilaktyczno-leczniczego u kobiet w ciąży

słowa kluczowe:

ciąża, opieka stomatologiczna, profilaktyka próchnicy, transmisja wertykalna

Celem pracy było przedstawienie zmian, które można zaobserwować w jamie ustnej kobiety w ciąży oraz przedstawienie możliwości diagnostyki i leczenia pacjentek w ciąży w gabinecie stomatologicznym. Omówiono również rolę stanu zdrowia jamy ustnej matki i jej wpływ na zdrowie dziecka.

Dental care of pregnant women

 pregnancy, dental care, caries prophylaxis, vertical transmission

The aim of this paper was to present the changes observed in pregnant womans oral cavity as well as possibilities off diagnosing and treating pregnant patients in dental practice. The role of mothers oral health and its influence on childs health was also discussed.

Ewa Rusyan, Maria Dubielecka 

Opieka stomatologiczna u osób chorych przewlekle i niepełnosprawnych 

słowa kluczowe:

profilaktyka, leczenie, chorzy niepełnosprawni

Celem pracy było przedstawienie profilaktyki i leczenia stomatologicznego pacjentów niepełnosprawnych i chorych przewlekle. Znajomość ograniczeń i specyficznych potrzeb omawianej grupy chorych jest niezbędna dla lepszego poznania zagadnienia. W pracy omówiono najbardziej powszechne jednostki chorobowe, z którymi mogą spotkać się lekarze, pielęgniarki i higienistki w swojej praktyce klinicznej.

Dental health care for chronically ill and disabled patients

prophylaxis, treatment, disabled patients

The purpose of this article is to consider the prevention and treatment of dental problems in disabled and chronically suffering patients. A knowledge of the limitations and specific needs of this group of patients is indispensable for all the members of the dental staff. The text describes the most common examples of diseases that the doctors, nurses and hygienists are bound to face in their clinical practice.

Martyna Stefanowicz 

Czy warto być higienistką implantologiczną? 

słowa kluczowe:

Coraz częściej słyszymy i czytamy reklamy „implanty dla każdego”, „implanty najlepszym rozwiązaniem protetycznym”, „implanty przyszłością nowoczesnej protetyki”...
Implantacja przestaje być luksusem, na który mogą sobie pozwolić tylko najbogatsi i dlatego coraz więcej lekarzy decyduje się na szkolenia i kursy implantologiczne, po których mogą otwierać praktyki specjalizujące się w implantologii. Wiąże się to oczywiście z koniecznością tworzenia wykwalifikowanego zespołu implantologicznego, do którego należy między inymi asystentka (higienistka) implantologiczna.

B. Chruściel, D. Szubińska, A. Wójtowicz 

Przygotowanie pacjenta do zabiegów w chirurgii stomatologicznej - rola pielęgniarki, higienistki 

słowa kluczowe:

Zabiegi w chirurgii stomatologicznej należą do tych szczególnych działań stomatologicznych postrzeganych przez pacjenta, jako wyjątkowo skomplikowane, wymagające dużej wiedzy i ogromnej sprawności operatora, co powoduje, że strach i związany z tym lęk i stres są znamiennie większe, niż w przypadku zwykłych działań stomatologii zachowawczej.
Mimo znacznego rozwoju nowoczesnej farmakologii i anestezjologii, ciągle jeszcze różne procedury medyczne kojarzą się pacjentowi z dużym dyskomfortem.

Patient preparation to the oral surgery procedures - the role of the nurse and the oral hygienist

Danuta Kaczmarska, Paweł Andersz 

Wybrane uwagi dotyczące lakowania zębów. Część II - różne metody przygotowania bruzd do zabiegu lakowania

słowa kluczowe:

Zastosowanie laków szczelinowych opartych na żywicach chemoutwardzalnych lub światłoutwardzalnych wymaga odpowiedniego przygotowania powierzchni bruzd przed nałożeniem laku.

H. Shaw, J. G. Shaw, M. Pryliński, P. Piotrowski

Implikacje zakażenia SARS, grypy ptasiej i innych ostatnio występujących zakaźnych chorób wirusowych dla praktyki stomatologicznej 

słowa kluczowe:

SARS, zakaźne choroby gorączkowe, profilaktyka zakażeń

Praca omawia objawy chorobowe zakaźnych chorób gorączkowych, które uprzednio nie występowały w Polsce, a z którymi obecnie lekarz stomatolog może się zetknąć w swej praktyce.

Monika Meissner 

Dentofobia 

słowa kluczowe:

dentofobia, strach. lęk

Strach przed dentystą to najczęstsza przyczyna unikania wizyt u stomatologa. Co wywołuje ten strach? Może to my sami jesteśmy jego przyczyną? 

Dentophobia

dentophobia, fear, anxiety

Izabela Strużycka 

Etiologia i patogeneza próchnicy zębów

słowa kluczowe:

 etiologia, patogeneza, próchnica zębów

Na podstawie piśmiennictwa przedstawiono etiologię i patogenezę próchnicy zębów.
Próchnica jest chorobą wieloprzyczynową. Powstaje w wyniku oddziaływania na powierzchnię zęba wielu czynników zewnątrz- i wewnątrzustrojowych.
Najważniejsze z nich to kwasotwórcze i kwasolubne drobnoustroje - główny czynnik etiologiczny próchnicy zębów, węglowodany stanowiące substrat dla enzymów wytwarzanych przez bakterie, zwane czynnikiem modyfikującym oraz podatność tkanek zęba, związana z niedostatecznym stopniem ich mineralizacji.
Wśród czynników zewnętrznych, na poziomie grupy lub populacji, podkreśla się znaczenie czynników socjoekonomicznych i behawioralnych.

Etiology and pathogenesis of dental caries

etiology, pathogenesis, dental caries

On the base of literature known facts on the subject of factors associated with etiology and pathogenesis of dental caries were presented. Dental caries is a multifactorial disease. It is the result of interaction among etiologic risk factors as cariogenic microflora, external modifying risk factors as diet, internal modifying risk factors as host and time exposed. At group and population level, socioeconomic and behavioral factors are emerging as the most important external factors related to dental caries today.

Anna Spyrka, redaktor naczelna 

Wstęp 

słowa kluczowe:

Szanowni Państwo,

Cieszę się niezmiernie, że mogę Państwu zaprezentować nowe czasopismo "Asystentka i Higienistka Stomatologiczna". Jest ono odpowiedzią na zapotrzebowanie, na tego typu periodyk skierowany właśnie do tej, niestety często nieco po macoszemu traktowanej, grupy zawodowej. Wyniki przeprowadzonych w czerwcu ubiegłego roku ankiet oraz odbiór wydań specjalnych Asa Stomatologii poruszających tematykę bliską asystentkom i higienistkom, a także rozwój kursów i szkoleń z tego zakresu, utwierdziły mnie w przekonaniu, że asystentki, higienistki, średni personel medyczny chcą podnosić swoje kwalifikacje, chcą poszerzać swoją wiedzę. Nieskromnie przyznam, iż mam nadzieję, że to czasopismo będzie miało swój znaczący udział w tym procesie.

Jaką rolę odgrywa higienistka stomatologiczna we współczesnym gabinecie stomatologicznym? Jakie są nowe zadania asystentki i higienistki? Czy warto być asystentką implantologiczną? Jak nawiązywać trwałe relacje z pacjentami? Jak efektywnie zaplanować pracę gabinetu? Jak pracować ergonomicznie? - na te i wiele innych pytań znajdą Państwo odpowiedź wewnątrz numeru.

Tematem wiodącym wydania jest próchnica. W kilku artykułach autorzy prezentują aktualne koncepcje etiologii i dynamiki procesu próchnicowego, przedstawiają tradycyjne i nowoczesne metody diagnozowania choroby próchnicowej oraz aspekty kliniczne oceny ryzyka próchnicy przy pomocy programu komputerowego Cariogram. Opracowaniom towarzyszy prezentacja produktów stosowanych w profilaktyce próchnicy.

Redakcja "Asystenki i Higienistki Stomatologicznej" objęła patronat medialny nad I Olimpiadą Wiedzy i Umiejętności Stomatologicznych "Higienistka stomatologiczna - zawód z przyszłością". Olimpiada organizowana przez Polskie Towarzystwo Higienistek Stomatologicznych przeprowadzana jest wśród uczniów medycznych studiów zawodowych Wydziału Higieny Stomatologicznej. Olimpiada składa się z trzech etapów: szkolnego, okręgowego i ogólnokrajowego - centralnego. Tematyka obejmuje zakres wiadomości i umiejętności programu nauczania do III semestru włącznie. Laureaci szczebla centralnego mogą być zwolnieni z części egzaminu z przygotowania zawodowego. O wynikach i przebiegu Olimpiady oczywiście Państwa poinformujemy na łamach następnych wydań.

Patronujemy także innym imprezom i spotkaniom branżowym, na które serdecznie zapraszamy. Miło nam będzie się wówczas z Państwem spotkać i wysłuchać opinii, komentarzy oraz oczekiwań odnośnie pisma. Czekamy także na Państwa listy. Zapraszamy również do publikacji na łamach kwartalnika "Asystentka i Higienistka Stomatologiczna".

Z życzeniami miłej lektury,

Anna Spyrka, redaktor naczelna

Michał Ganowicz 

Aspekty kliniczne oceny ryzyka próchnicy przy pomocy programu komputerowego Cariogram

słowa kluczowe:

próchnica, Cariogram, ryzyko próchnicy

Próchnica zębów jest chorobą występującą u większości ludzi. Jej leczenie i eliminacja jest jednym z głównych celów dentystów na świecie. Celem tej pracy było przedstawienie zastosowania programu komputerowego o nazwie Cariogram w ocenie ryzyka próchnicy. Cariogram jest to wykres kołowy, na którym procentowo przedstawiono ryzyko wystąpienia próchnicy i udział w nim grup czynników sprzyjających powstaniu próchnicy. Do oceny ryzyka wystąpienia ubytków wykorzystano następujące czynniki wpływające na ich rozwój: wcześniejsze występowanie ubytków próchnicowych, występowanie chorób ogólnoustrojowych wpływających na przebieg procesu próchnicowego, skład diety, częstotliwość spożywania posiłków, ilość płytki nazębnej, obecność bakterii Streptococcus mutans w ślinie, stosowanie fluoru, ilość wydzielanej śliny, zdolność buforowa śliny. Ocena ryzyka próchnicy przy pomocy Cariogramu nie jest trudna do wykonania. Należy jednak szczególną uwagę zwrócić na przeprowadzenie dokładnego badania, co wymaga poświęcenia badanej osobie sporej ilości czasu. Program można wykorzystać zarówno w prywatnej praktyce stomatologicznej, jak i w ośrodkach akademickich. Graficzna forma może pomóc pacjentom, studentom i lekarzom w łatwiejszym zrozumieniu zależności pomiędzy czynnikami ryzyka próchnicy.

 Clinical aspects of computer based caries risk assesment

caries, Cariogram, caries risk

Tooth caries is a common disease, affecting most of the population. Its treatment and eradication are among the primary objectives of dentists all around the world. The aim of this report was to present the application of a computer program called Cariogram in the caries risk assessment. Cariogram is a circular diagram, presenting percentage-wise caries risk and groups of factors contributing to caries, and thus participating in the risk evaluated. The risk of developing caries is calculated on the basis of factors contributing to its development, such as: caries experience, related diseases, contents of diet, frequency of diet, plaque amount, Mutans streptococci in the saliva, fluoride program, saliva secretion, saliva buffer capacity. Performing the caries risk assessment by means of Cariogram is easy. However the special attention should be paid to the thorough examination, requiring much time to be devoted to every person. The program may be of use both in the private practice and in the academic centres. The graphic shape may be helpful for the patients, students and doctors in the easier understanding of the correlations between caries risk factors.

Agnieszka Mielczarek, Anna Kwiatkowska 

Wybrane metody diagnozowania choroby próchnicowej

słowa kluczowe:

próchnica, metody diagnostyczne

The aim of this article is to describe the current trends in caries etiology and dynamic of caries process. The review of the conventional and modern diagnostic methods, concerned with the advanced technology is presented. The usage of radiovisiography, laser induced fluorescence method and electrical resistance measurements in caries diagnosis is described.

dental caries, caries diagnosis

W pracy omówiono aktualne koncepcje etiologii i dynamiki procesu próchnicowego. Autorzy dokonali przeglądu wybranych metod diagnostycznych z uwzględnieniem technik tradycyjnych i nowoczesnych, opierających się na zaawansowanych technologiach. Uwzględniono zastosowanie metody radiowizjografii, pomiar indukowanej fluorescencji oraz ocenę oporu elektrycznego tkanek zęba w diagnostyce próchnicy.

Anna Kwiatkowska, Agnieszka Mielczarek 

Współcześnie stosowane metody wybielania zębów 

słowa kluczowe:

wybielanie zębów, przebarwienia zębów, nadtlenek wodoru, nadtlenek mocznika

Na podstawie piśmiennictwa omówiono najczęściej spotykane rodzaje przebarwień zębów oraz skuteczność i bezpieczeństwo współcześnie stosowanych metod wybielania zębów z żywą miazgą i zębów martwych.

Contemporary tooth whitening methods

tooth whitening, tooth discoloration, hydrogen peroxide, carbamide peroxide

The most common discoloration and the effectiveness and safety of selected vital teeth and non-vital teeth whitening methods were discussed in the context of currently available literature.

Wstęp

Anna Spyrka

STOMATOLOGIA ESTETYCZNA

Współcześnie stosowane metody wybielania zębów

Anna Kwiatkowska, Agnieszka Mielczarek

4

STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA

Wybrane metody diagnozowania choroby próchnicowej

Agnieszka Mielczarek, Anna Kwiatkowska

11

Etiologia i patogeneza próchnicy zębów

Izabela Strużycka

Aspekty kliniczne oceny ryzyka próchnicy przy pomocy programu komputerowego Cariogram

Michał Gapowicz

Wybrane uwagi dotyczące lakowania zębów. Część II – różne metody przygotowania bruzd do zabiegu lakowania

Danuta Kaczmarska, Paweł Andersz

CHIRURGIA STOMATOLOGICZNA

Przygotowanie pacjenta do zabiegów w chirurgii stomatologicznej - rola pielęgniarki, higienistki

B. Chruściel, D. Szubińska, A. Wójtowicz

23

Czy warto być higienistką implantologiczną?

Martyna Stefanowicz

PROFILAKTYKA

Opieka stomatologiczna u osób chorych przewlekle i niepełnosprawnych

Ewa Rusyan, Maria Dubielecka

 29

Zasady stomatologicznego postępowania profilaktyczno-leczniczego u kobiet w ciąży

Maria Dubielecka, Ewa Rusyan

DZIECKO W GABINECIE

Dentofobia

Monika Meissner

34

PROFILAKTYKA ZAKAŻEŃ

Implikacje zakażenia SARS, grypy ptasiej i innych ostatnio występujących zakaźnych chorób wirusowych dla praktyki stomatologicznej

H. Shaw, J.G. Shaw, M. Pryliński, P. Piotrkowski

36

 DEZYNFEKCJA I STERYLIZACJA

Czy czyszczenie i dezynfekcja układów odpływowych unitów stomatologicznych są niezbędne?

Piotr Chmielowski

 40

Jak zapobiegać niepotrzebnym kosztom i awariom unitu? Mycie i dezynfekcja stomatologicznych systemów ssących i ślinociągowych

Paweł Staniszewski

GABINET

Nowe zadania dla higienistki stomatologicznej w gabinecie

Skomro Piotr, Krystyna Opalko, Piotr Szumiłowicz

 46

HIGIENA JAMY USTNEJ

Rola higienistki stomatologicznej w profilaktyce i leczeniu chorób przyzębia. Część 1. Instruktaż higieny jamy ustnej

Agnieszka A. Pawlik

 49

Nić dentystyczna – jeden z przyborów do higieny jamy ustnej

Beata Śnieżek, Sobiesław Śnieżek, Joanna Wysokińska-Miszczuk

ERGONOMIA

Ergonomia pracy w stomatologii ogólnej. Wieloaspektowa ocena czynników składowych pracy w stomatologii według ergonomicznej listy kontrolnej. Część 1Marek Bladowski

55

ZARZĄDZANIE I MARKETING

Czy wdrażać koncepcję CRM do pracy gabinetu stomatologicznego, czyli kilka słów o konieczności nawiązywania trwałych relacji z pacjentamiAgnieszka Bukowska-Piestrzyńska 

Jak efektywnie zaplanować pracę gabinetu? Wprowadzenie procedur i standaryzacji zabiegów w gabinecie stomatologicznymAnna Szymańska

MOIM ZDANIEM

Czy higienistki w Polsce powinny się kształcić?

Danuta Kaczmarska