Wstęp

Anna Spyrka

ORTODONCJA

Personel pomocniczy w nowoczesnym gabinecie ortodontycznym

Dental stuff in the state-to-the-art orthodontic clinic

Mariusz Wilk

5

Leczenie ortodontyczne wyjmowanymi aparatami ortodontycznymi. Rady dla pacjentów i rodziców. Zadania dla higienistki stomatologicznej

Orthodontic treatment out the orthodontics apparatus. Advices for patients and parents. Tasks for dental hygienist

Piotr Skomro

10

PERIODONTOLOGIA

Rola higienistki stomatologicznej w profilaktyce i leczeniu schorzeń przyzębia - część III.

Preparaty do miejscowego i ogólnego stosowania dostępne bez recepty - farmakologiczne uzupełnienie terapii chorego przyzębia.

Role of the oral hygienist in prophylaxis and periodontal diseases treatment - part III

Agnieszka A. Pawlik

14

KARIOLOGIA

Wybrane metody terapeutyczne stosowane w leczeniu próchnicy. Część 1 –ozonoterapia

Selected therapeutic methods used in caries treatment. Part 1 – ozonotherapy

Agnieszka Mielczarek, Anna Kwiatkowska

20

GABINET

Stany zagrożenia życia w gabinecie stomatologicznym - część II

Life threat situations in the dental practice – part II

Joanna Sitko-Gap, Artur Gap, Marcin Sitko, Monika Konopna

 22

HIGIENA JAMY USTNEJ

Zastosowanie listeryny w higienie jamy ustnej i profilaktyce

The effectiveness of listerine in the oral hygiene and prophylaxis

Anna Maria Wasilewska

26

ARTYKUŁ PROMOCYJNY

Higiena przestrzeni międzyzębowych - nowe podejście

29

PROFILAKTYKA

Grupowa profilaktyka fluorkowa

Group fluoride prophylaxis

Anna Stychlerz

 28

DEZYNFEKCJA I STERYLIZACJA

Przygotowanie wody do chłodzenia końcówek stomatologicznych

Water preparation for dental handpieces cooling

Piotr Chmielowski

 32

ERGONOMIA

Ergonomia pracy w stomatologii ogólnej. Wieloaspektowa ocena czynników składowych pracy według ergonomicznej listy kontrolnej. Część III – narządy zmysłów

Marek Bladowski, Paweł Głuszankow

 34

Meble w gabinecie stomatologicznym

Zbigniew Jóźwiak

DZIECKO W GABINECIE

Wpływ rozwoju emocjonalnego na zachowanie dziecka w gabinecie

Influence of the emotional development on child's behaviour in the dental practice

Monika Meissner 

44

ZARZĄDZANIE I MARKETING

Komunikacja z pacjentem stomatologicznym. Zadania i możliwości personelu średniego

Communication with patients. Goals and possibilities for dental assistants

Jarosław Matuszak

Telefon jako narzędzie komunikacji na odległość. Część II

Phone as a long distance communication measurement. Part II

Agnieszka Bukowska-Piestrzyńska

WOKÓŁ PRAWA

Może nareszcie idzie nowe... O Projekcie Ustawy o niektórych zawodach medycznych

Danuta Kaczmarska

WYDARZENIA

Europerio5 Madryt 2006

Anna Spyrka

II Krakowskie Forum Higienistek i Asystentek Stomatologicznych

Anna Spyrka

I Olimpiada Wiedzy i Umiejętności Stomatologicznych „Higienistka Stomatologiczna – zawód z przyszłością”

Anna Głos, Janina Mirkiewicz

SALDENT 2006

Anna Spyrka

WYDARZENIA

Program Poprawy Zdrowia Jamy Ustnej

Program Poprawy Zdrowia Jamy Ustnej 

słowa kluczowe:

Instytut Blend-a-med we współpracy z Polskim Towarzystwem Stomatologicznym oraz Fundacją Promocji Zdrowia Jamy Ustnej organizuje ogólnopolski Program Poprawy Zdrowia Jamy Ustnej. Dzięki uczestnictwu w Programie już po 7 dniach zauważalna jest wyraźna poprawa zdrowia jamy ustnej we wszystkich jego 7 oznakach. Program Poprawy Zdrowia Jamy Ustnej trwa od maja do jesieni 2006 roku. Aby do niego przystąpić, wystarczy wypełnić formularz zgłoszeniowy na stronie internetowej Instytutu Blend-a-med (www.blend-a-med.pl) lub zarejestrować się przez infolinię, działającą od poniedziałku do niedzieli, w godzinach od 10.00 do 20.00 pod numerem 022 444 000 4.

Anna Spyrka

SALDENT 2006

słowa kluczowe:

Tegoroczna edycja targów SALDENT była największą z dotychczas zorganizowanych. W targach uczestniczyło ponad 100 wystawców prezentujących najnowsze produkty na powierzchni ponad 1400 m2, czyli o 20% większej niż w roku ubiegłym. Targowe ekspozycje zwiedziło blisko 2500 osób, z czego 1500 połączyło wizytę na targach z udziałem w jednym z ośmiu szkoleń. Największym zainteresowaniem ze strony dentystów cieszyła się trzydniowa Konferencja pod hasłem Nowe trendy w stomatologii.

Anna Głos, Janina Mirkiewicz 

I Olimpiada Wiedzy i Umiejętności Stomatologicznych "Higienistka Stomatologiczna - zawód z przyszłością" 

słowa kluczowe:

Inicjatywa zorganizowania ogólnopolskiej olimpiady dla uczniów szkół kształcących w zawodzie higienistka stomatologiczna zrodziła się w Szkole Policealnej Województwa Śląskiego im. A. Fiderkiewicza w Mikołowie.
Dyrektor szkoły Pani Anna Głos, która w szkole medycznej w Mikołowie pracuje od 30 lat pamięta okres, gdy kształcono pielęgniarki i położne. Wtedy dla nich organizowana była olimpiada pielęgniarska i położnych dająca uczącej się młodzieży możliwość sprawdzenia swojej wiedzy i umiejętności wg kryteriów ogólnokrajowych.

Anna Spyrka 

II Krakowskie Forum Higienistek i Asystentek Stomatologicznych 

słowa kluczowe:

Polskie Towarzystwo Higienistek Stomatologicznych wraz z Firmą Targi w Krakowie Sp. z o.o. już po raz drugi zorganizowały Krakowskie Forum Higienistek Stomatologicznych.

10 czerwca do Krakowa zjechało ponad sto higienistek z całej Polski. Forum tradycyjnie otwarła Danuta Kaczmarska, Prezes PTHS.

Na program imprezy złożyły się wykłady, pokazy praktyczne oraz prezentacje firm.

Anna Spyrka 

Nie zapomnieli o higienistkach. 5 Europejska Konferencja Periodontologiczna, Madryt 2006

słowa kluczowe:

Gdzie, jeśli nie w gabinecie periodontologicznym, higienistka stomatologiczna może najpełniej się zrealizować, a nawet zastąpić stomatologa? 

Aktualne światowe trendy coraz częściej i wyraźniej zwracają uwagę na znaczenie pomocy ze strony wykwalifikowanej higienistki w specjalistycznym gabinecie periodontologicznym. Dlatego też jej edukacja jest równie ważna jak zdobywanie wiedzy przez lekarza, a najlepiej, jeśli przebiegają one równolegle. 

Przykład tego miał miejsce na organizowanym co 3 lata spotkaniu periodontologów, podczas którego nie zapomniano o higienistkach stomatologicznych. Tegoroczna Europejska Konferencja Periodontologiczna EuroPerio5 odbyła się na przełomie czerwca i lipca w Madrycie, na terenie nowoczesnego kompleksu kongresowo-wystawowego IFEMA.

Danuta Kaczmarska

Może nareszcie idzie nowe... O Projekcie Ustawy o niektórych zawodach medycznych 

słowa kluczowe:

Na stronie internetowej MZ ukazał się bardzo długo oczekiwany (od 30 lat) Projekt ustawy o niektórych zawodach medycznych. Jest to kolejna wersja projektu od 2004 roku oczekiwanej regulacji prawnej naszego zawodu. Z Rozdziału 1 projektu dowiadujemy się, że ustawa zmienia oficjalnie nazwę zawodu z higienistki stomatologicznej na higienistka dentystyczna i z asystentki stomatologicznej na asystentka dentystyczna. Radzę to odnotować w pamięci bo, to już zjednuje nas z innymi krajami UE. Kwalifikacje i zadania zawodowe projekt opisuje w załącznikach nr 1 i 2 i to omówię w następnym numerze kwartalnika.

Agnieszka Bukowska-Piestrzyńska 

Telefon jako narzędzie komunikacji na odległość - część II 

słowa kluczowe:

rozmowa telefoniczna – specyfika, etapy

Artykuł wskazuje wagę pierwszego wrażenia, jakie wywiera się na pacjencie rozmową telefoniczną. Prezentuje reguły, które powinien znać pracownik gabinetu odbierający telefony.

 Phone as a long distance communication measurement. Part II

conversation telephone – specification, stages

Article shows weight first impressions, which it exerts itself telephone conversation on patient. It presents rules, which it should know receiving of study worker telephones.

Jarosław Matuszak

Komunikacja z pacjentem stomatologicznym. Zadania i możliwości personelu średniego

słowa kluczowe:

komunikacja, trójkąt dramatyczny, metoda GROW, typy pacjentów

Artykuł opisuje, czym jest komunikacja, jakie napotyka trudności i jak sobie z nimi radzić. Autor opisuje też najczęściej spotykane typy pacjentów.

Communication with patients. Goals and possibilities for dental assistants

communication, dramatic triangle, GROW, patients types

The article describes what communication is? What are the most common problems with communications, and how to solve them. Author also describes the most common patients types.

Monika Meissner

Wpływ rozwoju emocjonalnego na zachowanie dziecka w gabinecie

słowa kluczowe:

 psychostomatologia, pedodoncja

Psychostomatologia to nowa gałąź medycyny, która łączy działania stomatologii i psychologii. Artykuł omawia rozwój emocjonalny dzieci od wieku niemowlęcego do 18 roku życia oraz wpływ tego rozwoju na zachowanie sie dziecka w gabinecie.

Influence of the emotional development on child's behaviour in the dental practice

 psychostomatology, paedodontics

Zbigniew Jóźwiak

Meble w gabinecie stomatologicznym

słowa kluczowe:

Podstawowym "meblem" stanowiącym wyposażenie gabinetu stomatologicznego jest oczywiście unit. Na jego temat napisano już całe tomy, podlega on ciągłym przemianom zgodnie z aktualnie panujacymi trendami między innymi, a może przede wszystkim, ergonomicznymi.

Marek Bladowski, Paweł Głuszankow 

Wieloaspektowa ocena czynników składowych pracy, według ergonomicznej listy kontrolnej. Część III - narządy zmysłów. Metody i organizacja pracy 

słowa kluczowe:

•Ucho - narząd słuchu lub aparat zmysłu słuchu znajdujacy się pomiędzy małżowiną uszną a mózgiem, składa się z dwóch części - ucha obwodowego, czyli narządu przewodzącego dźwięk i ucha centralnego, czyli narządu odbierającego dźwięk.
•Narząd słuchu odbierający fale akustyczne, ma łączność z otoczeniem, a narząd równowagi jest całkowcie zamknięty w czaszce. Narząd słuchu i równowagi, stanowi ucho, które dzieli się na trzy części - ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne.

Piotr Chmielowski 

Przygotowanie wody do chłodzenia końcówek stomatologicznych

słowa kluczowe:

 dezynfekcja, uzdatnianie wody, dekontaminacja

Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej znikły instytucje dopuszczające do sprzedaży, wydające „ateściki” lub tak zwane pozytywne opinie. Rynek otwarł się na wszystkie typy preparatów a ich zalew świadczy o wieloletnim poście polskiego rynku w tej dziedzinie. Wraz z nowymi produktami rozpoczęto kampanię promocyjną, w tym publikację artykułów wychwalających poszczególne typy bądź gatunki środków dezynfekcyjnych. Często powoływano się na egzotyczne normy i radzono jak unikać różnych kontroli.
Dezynfekcja to duży rynek, występują na nim różne próby powrotu do „starych czasów”, jednak prawodawstwo EU jest nie ugięte i środki dezynfekcyjne pozostaną w grupie wyrobów medycznych.

Water preparation for dental handpieces cooling

Anna Stychlerz

Grupowa profilaktyka fluorkowa

słowa kluczowe:

Rola higienistek stomatologicznych w zapobieganiu chorób przyzębia i próchnicy zębów jest ogromna. Podkreśliła ją Światowa Organizacja Zdrowia, na podstawie badań przeprowadzonych w niektórych krajach. Zgodnie z zaleceniami tej organizacji w Polsce w 1997 roku wprowadzono system monitorowania chorób jamy ustnej, który nie tylko uwzględnia stan uzębienia i występowanie próchnicy, ale wiedzę i zachowania zdrowotne różnych grup wiekowych. Systemem monitorowania objęto stan uzębienia jamy ustnej w grupie wiekowej m.in. dzieci 5-6 letnich oraz dzieci 12 letnich. Okazuje się, że na próchnicę którą dotknięte są średnio ponad 3 zęby, choruje około 84% 12-latków w Polsce.

 Group fluoride prophylaxis

Higiena przestrzeni międzyzębowych - nowe podejście

słowa kluczowe:

Wraz ze wzrastającą świadomością higieny jamy ustnej jako profilaktyki próchnicy, jak i wielu poważnych chorób i problemów w obrębie jamy ustnej i nie tylko, producenci dostarczają coraz to nowsze, udoskonalone produkty. Szczególne miejsce zajmują tu produkty do szeroko rozumianej higieny przestrzeni międzyzębowych. Ich znaczenie jest tym większe, że mają zastosowanie w niezwykle szerokim zakresie. Służą do profilaktyki chorób przyzębia oraz czyszczenia przestrzeni międzyzębowych, jak również do wszelkiego rodzaju uzupełnień protetycznych (mostów, koron), są niezbędne do higieny stałych aparatów ortodontycznych oraz implantów.
_

Anna Maria Wasilewska

Zastosowanie listeryny w higienie jamy ustnej i profilaktyce 

słowa kluczowe:

higiena jamy ustnej, płyn do płukania jamy ustnej zawierający olejki aromatyczne

W etiologii próchnicy oraz zapaleń dziąseł i przyzębia podstawową rolę odgrywa płytka bakteryjna. Zabiegi mechanicznego usuwania płytki nazębnej nie gwarantują eliminacji patogenów bakteryjnych. Liczne badania kliniczne potwierdziły efekty terapeutyczne płukanek zawierających olejki aromatyczne. W pracy opisano skuteczność listeryny na podstawie piśmiennictwa i obserwacji własnych.

The effectiveness of listerine in the oral hygiene and prophylaxis

oral hygiene, essential oil mouthwash

Dental plaque plays a key role in the etiology of dental caries, gingivitis and periodontitis. Standard, mechanical procedures are not guaranty for elimination of microbial agents. Clinical trials confirmed the high effectiveness of essential oil mouthwashes. In this paper describe the effectiveness of Listerine on the recent literature and own clinical observations.

Joanna Sitko-Gap, Artur Gap, Marcin Sitko, Monika Konopka 

Stany zagrożenia życia w gabinecie stomatologicznym - część II

słowa kluczowe:

stany zagrożenia życia, pierwsza pomoc, zespół stomatologiczny, zadławienie, omdlenie, drgawki, cukrzyca – hipoglikemia i hiperglikemia

Chociaż ostre stany zagrożenia życia w gabinecie stomatologicznym zdarzają się stosunkowo rzadko, to jednak podstawowa wiedza z tego zakresu, sprzęt oraz leki są niezbędne, aby ratować zdrowie i życie naszych pacjentów. W nowoczesnym gabinecie stomatologicznym lekarz, higienistka i asystentka stomatologiczna powinni tworzyć zgrany zespół, który posiada wiedzę i umiejętności postępowania w sytuacjach trudnych. Schematy i algorytmy postępowania w takich sytuacjach pomagają właściwie udzielić pierwszej pomocy, opanować emocje oraz analizować zdarzenie celem uzyskania optymalnego efektu leczniczego. W drugiej części artykułu zostały omówione takie jednostki chorobowe jak: zadławienie, omdlenie, padaczka, tężyczka, cukrzyca.

 Life threat situations in the dental practice – part II

emergency cases, life support, dental group, choke, languishing, convulsions, diabetes – hypoglycemia, hyperglycemia

In spite of, emergency cases appear statistically very rarely in a dental practice, the life support knowledge, basic equipment and drugs are necessary to save our patients life. In professional dental practice, dentist, dental hygienist and assistant should constitute well-cooperatining dental group professionals, with adequate knowledge and training in emergency cases. To fulfill duties of a rescuer automatically we should know the algorithms and general rules of first aid that we expect to make those activities easier. In the second part of the article next urgent cases and adequate, appropriate procedures have been discussed in sequence: choke, languishing, convulsions, diabetes - hypoglycemia, hyperglycemia.

Agnieszka A. Pawlik 

Rola higienistki stomatologicznej w profilaktyce i leczeniu schorzen przyzębia - część III

słowa kluczowe:

leczenie chorób przyzębia, zapalenie przyzębia, farmakoterapia

Praca dotyczy preparatów farmakologicznych, które wspomagają mechanoterapię chorób przyzębia i są dostępne dla pacjenta bez recepty. Omówiono leki hamujące tworzenie się płytki nazębnej, przeciwzapalne, witaminy, organopreparaty. Podano przykłady leków, które wspomagają procesy naprawy zniszczonych tkanek.

 Role of the oral hygienist in prophylaxis and periodontal diseases treatment - part III

treatment of periodontitis, periodontal diseases, pharmacotherapy

The work presents some groups of pharmacological agents (easy to approach without prescription), witch contribute to the local, mechanic treatment of periodontal diseases. Author describes drugs preventing the formation of dental plaque, anti-inflammatory drugs, vitamins and organic substances. The examples of the pharmacological treatment stimulating a healing and a regeneration of periodontal tissues were given.

_

Anna Spyrka, redaktor naczelna

Wstęp

słowa kluczowe:

Drodzy Czytelnicy,

Ponownie witam, na łamach kwartalnika „Asystentka i Higienistka Stomatologiczna” i zapraszam do lektury numeru.

Ostatnio informowałam Państwa o spotkaniu grupy ekspertów opiniujących projekt ustawy o doskonaleniu zawodowym, uwzględniający oczywiście zawody asystentka i higienistka stomatologiczna. Pisaliśmy także o tym, że w myśl dostosowywania przepisów do norm unijnych osoby niewykwalifikowane, czyli bez dokumentu uprawniającego do wykonywania określonego zawodu, po wejściu w życie ustawy nie będą mogły pracować przy pacjencie.

Pod koniec lipca doczekaliśmy się Projektu Ustawy o niektórych zawodach medycznych, który został opublikowany na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia (mz.gov.pl) i został poddany tzw. publicznej dyskusji. Termin zgłaszania uwag do Projektu upływa 31 sierpnia 2006 r. zachęcam zatem Państwa do zapoznania się z tekstem Projektu Ustawy i włączenia się do dyskusji na ten temat. Wybrane fragmenty Projektu oraz stanowisko Danuty Karczmarskiej, Prezes Polskiego Towarzystwa Asystentek i Higienistek Stomatologicznych prezentujemy w dziale „Wokół prawa”.

Z racji zbliżającego się 10. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Ortodontycznego i udziału redakcji „Asystentki i Higienistki Stomatologicznej” w tej imprezie, sporo miejsca poświęciliśmy roli personelu pomocniczego w gabinecie ortodontycznym. Równocześnie zapraszamy na kursy dla asystentek i higienistek towarzyszące temu wydarzeniu. Lek. stom. Mariusz Wilk omawiając rolę i zadania asystentki stomatologicznej we współczesnym gabinecie ortodontycznym uwzględnił podział personelu na konkretne stanowiska oraz określił ich specyficzne kompetencje. Dr Piotr Skomro przedstawił z kolei rady i informacje, jakich powinna udzielać higienistka stomatologiczna małym pacjentom i ich rodzicom.

Kontynuujemy cykl artykułów „Stany zagrożenia życia w gabinecie stomatologicznym”. Tym razem autorzy omówili takie sytuacje i jednostki chorobowe jak: zadławienie, omdlenie, padaczka, tężyczka i cukrzyca.

W gabinecie często mammy do czynienia z dziećmi Jak z nimi postępować? Jak zdobyć zaufanie małego pacjenta? Jak nie zrazić go do wizyt u dentysty? Lek. stom. Monika Meissner omawia „Wpływ rozwoju emocjonalnego na zachowanie dziecka w gabinecie”.

Pacjent rzetelny, emocjonalny, zamknięty, posłuszny, roszczeniowy – jak ich rozpoznać? „Jak komunikować się z pacjentem stomatologicznym” radzi lek. dent. Jarosław Matuszak. Autor przedstawia zadania i możliwości personelu średniego, radzi jak wybrnąć z kłopotliwych sytuacji podczas relacji z pacjentem oraz charakteryzuje różne typy pacjentów.

Z życzeniami miłej wakacyjnej lektury

Piotr Skomro

Leczenie ortodontyczne wyjmowanymi aparatami ortodontycznymi. Rady dla pacjentów i rodziców. Zadania dla higienistki stomatologicznej 

słowa kluczowe:

 higienistka stomatologiczna, aparat ortodontyczny, leczenie ortodontyczne

Ortodoncja jest nauką o rozpoznaniu, leczeniu i profilaktyce wad zgryzu. Ze względu na odmienną specyfikę pracy w gabinecie ortodontycznym nieco inne są zadania dla higienistki stomatologicznej w tym gabinecie w odróżnieniu od zadań wykonywanych w gabinecie stomatologicznym. Dobra długoletnia współpraca pacjenta z zespołem ortodontycznym to klucz w sukcesie leczenia ortodontycznego. W artykule przedstawiono rady i informacje, jakie powinien przyswoić pacjent i jego rodzice w trakcie leczenia wyjmowanym aparatem ortodontycznym. Podstawowe informacje na ten temat w postaci pogadanki oraz praktycznego instruktażu może przekazywać higienistka stomatologiczna. Ponadto przedstawiono zasady higieny dotyczące samych aparatów ortodontycznych.

Orthodontic treatment out the orthodontics apparatus. Advices for patients and parents. Tasks for dental hygienist

 dental hygienist, orthodontic apparatus, orthodontic treatment

Orthodontics is a science about identifying, treating and prevention of occlusion defects. Because of different work specificity in orthodontic office, tasks assigned to a dental hygienist at that office are a bit different then these ones performed in a dental office. A key point in orthodontic treatment success is a good, long-term relationship of a patient with orthodontic team. In the article there is presented a bunch of advice and information that should be assimilated by the patient and his/her parents during the treatment of removing orthodontic device (retainer). The basic information of this topic presented as a short talk and practical training can be given by a dental hygienist. Additionally, the rules of hygiene related to retainers themselves have been discussed.

Mariusz Wilk

Personel pomocniczy w nowoczesnym gabinecie ortodontycznym

słowa kluczowe:

asystentka ortodontyczna, recepcjonistka, higienistka, zespół ortodontyczny, alfabet asystentki, procedury medyczne, procedury nie medyczne 

W artykule omówiona została rola i zadania asystentki stomatologicznej we współczesnej praktyce ortodontycznej z uwzględnieniem podziału personelu pomocniczego na konkretne stanowiska oraz określenie ich specyficznych kompetencji. Asystentka, podobnie jak lekarz stanowi integralną część zespołu ortodontycznego i bez jej udziału nie może być mowy o sprawnym funkcjonowaniu praktyki. Zwrócono uwagę na określenie i wykorzystanie indywidualnych predyspozycji do obsadzenia poszczególnych stanowisk.

Dental stuff in the state-to-the-art orthodontic clinic

orthodontic assistant, receptionist, hygienist, orthodontic team, dental assistants know how, medical procedures, non-medical procedures

A role and tasks of dental assistant in the state-to-the-art orthodontic clining including stuff division into specific positions and specification of responsibilities are presented in the article. Dental assistant alike dentist is an integral part of an orthodontic team and undoubtedly its presence allows the proper functioning of the clinic. It is also metioned how to evaluate and utilize personal predispositions for employing on the specific positions.

Agnieszka Mielczarek, Anna Kwiatkowska

Wybrane metody terapeutyczne stosowane w leczeniu próchnicy. Część 1 -ozonoterapia

słowa kluczowe:

próchnica zębów, metody usuwania próchnicy, abrazja powietrzna, Carisolv, ozon

W artykule przedstawiono wybrane metody leczenia zmian próchnicowych, stosowanych współcześnie w nowoczesnej stomatologii. W oparciu o przegląd aktualnego piśmiennictwa, omówiono sposób postępowania i zastosowanie poszczególnych metod w eliminacji czynników etiologicznych i w usuwaniu próchnicowo zmienionych tkanek zęba. W cyklu kolejnych prac podjęto próbę zaprezentowania ozonoterapii, metody chemo-mechanicznej z zastosowaniem żelu Carislov i metody kinetycznej-abrazji powietrznej.

 Selected therapeutic methods used in caries treatment. Part 1 – ozonotherapy

dental caries, caries removal techniques, air-abrasion, Carisolv, ozone

The selected methods of caries treatment in present dentistry are discussed in the paper. Based on the current literature, the modern procedures of the elimination of etiological factors as well as the methods of carious tissue removal are presented. In the series of following articles the ozonotherapy, the chemo-mechanical method of caries removal (Carisolv) and the kinetic method –air abrasion will be presented.