Kijak K:
DONIESIENIE
ASYST HIG STOMATOL
Tom/Volume 16; Numer/Number 4 (64), 2021: 188-191
E-ISSN 2392-1854
ISSN 1895-6920

Jak dbać o higienę jamy ustnej w warunkach przymusowej izolacji w kosmosie? Kolejna analogowa misja księżycowa z udziałem studentki Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
How to take care of oral hygiene in condititions of forced insulatition in space? Another analogue moon mission with the partiticipatition of a student of the Pomeranian Medical University in Szczecin

Karina Kijak^1,2,E
¹ Koło Naukowe STO-MATER-FIZ PUM, przy Zakładzie Propedeutyki, Fizykodiagnostyki i Fizjoterapii Stomatologicznej PUM w Szczecinie
² Medical Officer Misji EIRENE
Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 16.09.2021. Accepted: 16.09.2021. Published: 27.09.2021
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: Zakład Propedeutyki, Fizykodiagnostyki i Fizjoterapii Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, ul. Powstańców Wielkopolskich 72, 70-111 Szczecin, tel. +48 91 466 17 14, e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: ak dbać o higienę jamy ustnej w warunkach przymusowej izolacji w kosmosie?; Asyst Hig Stomatol 2021;64:188-191.

STRESZCZENIE
Izolacja od świata zewnętrznego, słońca, wiatru, zmieniających się pór dnia, dieta złożona wyłącznie z liofilizowanej żywności, limitowana ilość wody do higieny osobistej, ograniczona przestrzeń, również na podtrzymywanie sprawności fizycznej, funkcjonowanie wyłącznie w sześcioosobowej załodze, to wyzwania z którymi mierzy się każdy uczestnik analogowej misji astronautycznej. Liofilizowane, wysuszone posiłki nie tracą wartości odżywczych, ale są specyficzne w przyrządzaniu i niestety szczególnie wskazane dla astronautów i alpinistów. Po dwóch tygodniach izolacji jedzenie pożywienia o miękkiej konsystencji staje się trudne i naszym zębom zdecydowanie brakuje tradycyjnego, twardego pokarmu. Jak w takich warunkach dbać o higienę jamy ustnej?
SŁOWA KLUCZOWE: analogowa misja kosmiczna, dieta liofilizowana, higiena jamy ustnej
SUMMARY
Isolation from the outside world, sun, wind, changing times of the day, a diet consisting only of freeze-dried food, limited amount of water for personal hygiene, limited space, also for maintaining physical fitness, functioning only in a crew of six are challenges each participant in the analog space mission is measured. Freeze-dried, dried meals do not lose their nutritional value, but are specific in their preparation and, unfortunately, especially recommended for astronauts and mountaineers. After two weeks of isolation, eating soft food becomes difficult and our teeth are definitely lacking the traditional hard food. How to care for oral hygiene in such conditions?
KEY WORDS: analog space mission, freeze-dried diet, oral hygiene

Analogowa Misja Księżycowa Eirene, odbywająca się w bazie kosmicznej LunAres w Pile, rozpoczęła się w czwartek 2 września i trwała dwa tygodnie. Szóstka analogowych astronautów zasymulowała misję na Księżyc, w tej samej bazie, gdzie trenowała Dr Sian Proctor, członek załogi Inspiration4, pierwszego cywilnego lotu w kosmos (Ryc. 1). 

Ryc. 1: Załoga Misji Eirene, od lewej: Agnieszka Elwertowska (Polska), Marcos Rojas (Meksyk), Felipe Ignacio Suazo Gonzalez (Chile), Diego Perez Reyes (Meksyk), Eleonora Kaizer (Cypr), Karina Kijak (Polska).

Głównym celem każdej z misji jest przeprowadzanie unikalnych na skalę światową eksperymentów naukowych, testowanie innowacyjnych polskich technologii oraz symulowanie ekstremalnej wersji misji kosmicznej, co ma doprowadzić w przyszłości do otworzenia polskiego programu astronautycznego. W bazie tej panują warunki analogiczne do tych, które astronauci znajdą w realnej przestrzeni na Księżycu lub Marsie. Podczas dwutygodniowej misji analogowi astronauci zostają odizolowani od świata zewnętrznego, mogą wychodzić na spacer wyłącznie w skafandrach kosmicznych do wnętrza hangaru, który symuluje powierzchnię Księżyca lub Marsa, co nosi nazwę EVA Research i gdzie wykonują kosmiczne zadania, jak zbieranie próbek z powierzchni Księżyca lub testowanie kosmicznego łazika do przewożenia materiałów i penetracji terenu (Ryc. 2).

Ryc. 2: Moment wejścia na symulowaną powierzchnię Księżyca w skafandrze astronautycznym (Eleonora Kaizer (Cypr) i Karina Kijak (Polska).

Izolacja od świata zewnętrznego, słońca, wiatru, zmieniających się pór dnia, dieta złożona wyłącznie z liofilizowanej żywności, limitowana ilość wody do higieny osobistej, ograniczona przestrzeń, również na podtrzymywanie sprawności fizycznej, funkcjonowanie wyłącznie w sześcioosobowej załodze, to wyzwania z którymi mierzy się każdy uczestnik analogowej misji astronautycznej. Odpoczynek nocny, na który wskazuje jedynie zegar, odbywa się również w jednym pomieszczeniu, zwanym „dormitorium” (Ryc. 3).

Ryc. 3: Miejsce noclegów, czyli dormitorium w Bazie LunAres.

Jak w takich warunkach dbać o higienę jamy ustnej?

Ostatnia analogowa Misja Eirene jest kontynuacją trzyletniej współpracy naukowej między Instytutem badawczym LunAres Research Station i Zakładem Propedeutyki, Fizykodiagnostyki i Fizjoterapii Stomatologicznej PUM w Szczecinie. Tym razem w kontynuacji naszych nowatorskich badań stomatologicznych i prolongowaniu kooperacji naukowej, przyszedł z pomocą Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, przekazując bezpłatnie unit stomatologiczny.

Od początku istnienia habitatu priorytetem badań były aspekty psychologiczne i monitorowanie dynamiki grupy, poddanej zmianom rytmu dobowego oraz rutynie postępowania, według ściśle zaplanowanego harmonogramu. Wszyscy uczestnicy Misji Eirene wykonywali, pod nadzorem znajdującego się poza habitatem Centrum Kontroli Lotów, przydzielone im badania z dziedzin biologicznych, dietetycznych, inżynierskich, stomatologicznych i medycznych. Zadaniem był również instruktaż i kontrola higieny jamy ustnej astronautów, znajdujących się w specyficznych warunkach panujących wewnątrz habitatu (Ryc. 4).

Ryc. 4: Felipe Ignacio Suazo Gonzalez i Karina Kijak podczas instruktażu i kontroli higieny jamy ustnej.

Liofilizowane, wysuszone posiłki nie tracą wartości odżywczych, ale są specyficzne w przyrządzaniu i niestety szczególnie wskazane dla astronautów i alpinistów. Przygotowanie liofilizatu do spożycia polega na wymieszaniu go z odpowiednią ilością gorącej lub zimnej wody. Po dwóch tygodniach izolacji jedzenie pożywienia o miękkiej konsystencji staje się trudne i naszym zębom zdecydowanie brakuje tradycyjnego, twardego pokarmu (Ryc. 3).

Do obowiązków Oficera Medycznego należał codzienny przegląd zdrowia członków załogi podczas tzw. Medcheck, w skład których wchodziła kontrola wagi, długości i jakości snu uczestników misji, mierzenie ciśnienia, temperatury, pulsoksymetria oraz obliczenia ilości wypitej przez nich wody w ciągu całego dnia. Dodatkowo Medical Officer prowadził fizyczne treningi dla załogi, z zastosowaniem indywidualnych ćwiczeń poszczególnych grup mięśniowych, pomagających w utrzymaniu dobrego samopoczucia i udzielał wskazówek dietetycznych i profilaktycznych z zakresu higieny jamy ustnej. Niekiedy musiał wspierać członków załogi środkami przeciwbólowymi, szczególnie podczas pierwszych dni, gdy zdecydowana większość załogi cierpiała z powodu deficytu kofeiny i czarnej herbaty (Ryc. 5).

Ryc. 5: Poranna kawa zbożowa, Eleonora Kaizer (Cypr) i Karina Kijak (Polska).

Do wspólnych obowiązków Załogi należała także kultywacja roślin w Biolabie, gdzie hodowano sałatę, szpinak, bazylię oraz badano wpływ zastosowanej wody, czystej, szarej (pozostałej z naszych pryszniców) i żółtej na ich wzrost przez okres dwóch tygodni (Ryc. 6).

Ryc. 6: Analogowi astronauci w Biolabie, od lewej: Felipe Ignacio Suazo Gonzalez, Eleonora Kaizer, Marcos Rojas, Karina Kijak.

Podsumowanie

Po 2 tygodniach misji sześciu analogowych astronautów opuściło habitat i tym samym bazę LunAres Research Station. Wszyscy mieli świadomość przeżycia wielkiej przygody i pozyskania nowego bagażu doświadczeń, połączonego z osiągnięciem wyników badań, które wkrótce zostaną opublikowane.