Sadowska N et al.:
PRACA POGLĄDOWA
ASYST HIG STOMATOL
Tom/Volume 16; Numer/Number 3 (63), 2021: 159-167
E-ISSN 2392-1854
ISSN 1895-6920

Trudny pacjent w gabinecie stomatologicznym w aspekcie zaburzeń intelektualno-rozwojowych - przegląd piśmiennictwa
Diffifficult patitient in a dentitist's offiffice in terms of intellectual and developmental disorders - Literature review

Natalia Sadowska^1,A,B,E,F, Angelika Rusińska1^,A,B,E,F, Konrad Kijak^2,A,B,E,F, Piotr Skomro^3,B, Helena Gronwald^3,B
¹ Studenckie Koło Naukowe Zakładu Propedeutyki, Fizykodiagnostyki i Fizjoterapii Stomatologicznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
² Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Oddziale Klinicznym Chorób Wewnętrznych, Angiologii i Medycyny Fizykalnej, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
³ Zakład Propedeutyki, Fizykodiagnostyki i Fizjoterapii Stomatologicznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 28.07.2021. Accepted: 05.08.2021. Published: 11.08.2021
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: dr n. med. Helena Gronwald, Zakład Propedeutyki, Fizykodiagnostyki i Fizjoterapii Stomatologicznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, ul. Powstańców Wielkopolskich 72, 70-111 Szczecin, tel. +48 91 466 17 14, e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu: Sadowska N, Rusińska A, Kijak K, Skomro P, Gronwald H: Trudny pacjent w gabinecie stomatologicznym w aspekcie zaburzeń intelektualno-rozwojowych - przegląd piśmiennictwa; Asyst Hig Stomatol 2021;63:159-167.

STRESZCZENIE
Wstęp. Mianem niepełnosprawności określane są dowolne stany ciała lub umysłu z upośledzeniem, ograniczeniem aktywności i uczestnictwa w życiu społecznym. Gdy przekaz informacji jest zaburzony przez niepełnosprawność intelektualno-rozwojową, proces komunikacji również zostaje zakłócony. W dużej mierze wpływa to na możliwość wykonania procedur stomatologicznych. Ważna jest świadomość objawów tych zaburzeń i metod na poradzenie sobie z nimi w trakcie leczenia w gabinecie stomatologicznym, z racji tego, że liczba tych niepełnosprawności wzrasta w populacji. Cel pracy. Celem artykułu jest omówienie postępowania z trudnymi pacjentami z zaburzeniami intelektualno-rozwojowymi w gabinecie stomatologicznym na podstawie przeglądu literatury. Materiały i metody. Przeszukano dwie bazy danych PubMed/Medline i Dentistry & Oral Sciences Sources (EBSCO) pod kątem metod postępowania z pacjentami z niepełnosprawnościami intelektualno-rozwojowymi. Podsumowanie. Postępowanie z pacjentami ze specjalnymi potrzebami jest podobne wśród różnych jednostek chorobowych takich jak autyzm, ADHD czy zespół Downa. Metody pracy z tymi pacjentami to: strategia ,,Zobacz-Usłysz-Poczuj-Mów”, wirtualna pedagogika, desensytyzacja, przejrzyste informowanie pacjenta czy urządzenia elektroniczne umożliwiające projekcję obrazów. Mimo wszystko konieczne jest przeprowadzenie kolejnych badań w celu potwierdzenia przedstawionych sposobów postępowania zarówno w powyższych jednostkach chorobowych, jak i w innych.
SŁOWA KLUCZOWE: ADHD, autyzm, wizyta stomatologiczna, wizyta u dentysty, Zespół Aspergera, Zespół Downa

SUMMARY
Introduction: Disability is defined as any condition of body or mind with impairment, limitation of activity and participation in social life. When the transmission of information is disrupted by an intellectual-developmental disability, the communication process is also disturbed. It highly affects the ability to perform dental procedures. It is important to be aware of the symptoms of these disorders and methods to deal with them during treatment in the dental office, due to the fact that the number of these disabilities is increasing in the population. Aim: The purpose of this article is to discuss the management of difficult patients with intellectual-developmental disorders in the dental office based on a review of the literature. Materials and Methods: Two databases, PubMed/Medline and Dentistry & Oral Sciences Sources (EBSCO), were searched for methods of dealing patients with intellectual and developmental disabilities. Summary: The management of patients with special needs is similar among different disease various such as autism, ADHD and Down syndrome. The methods of working with these patients include the "See-Hear-See-Speak" strategy, virtual pedagogy, desensitization, transparent patient information and electronic devices for visual projection. Nevertheless, it is necessary to conduct further studies to confirm the presented methods of management, both in the above--mentioned diseases and in others.
KEY WORDS: ADHD, autism, dental visit, dental appointment, Asperger’s Syndrome, Down Syndrome