Tom 19, 2024 numer 1 (73)
Polski 
English (UK) Tom/Volume 14; Numer/Number 2(54)/2019:102-107
ISSN 1895-6920
45 lat zawodu higienistki stomatologicznej w Polsce i co dalej?
45 years of dental hygienist profession in Poland and what next?
Danuta Kaczmarska1,E
1 Stowarzyszenie Polskich Higienistek Stomatologicznych
Authors’ Contribution: A - Study Design, B - Data Collection, C - Statistical Analysis, D - Data Interpretation, E - Manuscript Preparation, F - Literature Search, G - Funds Collection
Received: 08.02.2019. Accepted: 28.02.2019. Published: 01.04.2019
Prawa autorskie przeniesione na Wydawnictwo AS MEDIA
Kontakt z autorem: e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Cytowanie: należy cytować pierwotną, elektroniczną wersję artykułu:Kaczmarska D: 45 lat zawodu higienistki stomatologicznej w Polsce i co dalej?; Asyst Hig Stomatol 2019,54,102-107.
STRESZCZENIE
W tym roku mija kolejna, 45. już rocznica powołania zawodu higienistki stomatologicznej w Polsce. Zawód w profilaktyce chorób jamy ustnej jest niezmiennie bardzo ważny w wielu krajach Świata i Europy. Pomysł dr Fons’a na rolę zawodu w USA w zapobieganiu chorobom jamy ustnej oceniono bardzo dobrze po 100 latach od zarejestrowania. Zadania zawodowe higienistów dentystycznych na świecie różnią się od tych wykonywanych w Polsce. Nasz system edukacji nie miał studiów I stopnia w chwili rozpoczęcia kształcenia i do dzisiaj szkoły, obecnie policealne 2-letnie, edukują dyplomowane higienistki stomatologiczne na 4. poziomie PRK. Zakres kompetencji absolwentów polskich szkół w stosunku do amerykańskiego pierwowzoru jest znacząco mniejszy. Z perspektywy tych 45 lat możemy to dokładnie ocenić dopiero dzisiaj, kiedy powstała Krajowa Rama Kwalifikacji oraz kiedy porównujemy ją z Europejską Ramą Kwalifikacji i programami amerykańskimi. Jest to możliwe gdyż poziomy kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych są jasno zdefiniowane poprzez zbiory efektów kształcenia. Zakres profesjonalnych 7 ról zawodowych (obszarów działania) opisany w podręcznikach amerykańskich, jest możliwy do osiągnięcia tylko na studiach licencjackich. Cele kształcenia w Polsce na przestrzeni lat ulegały zmianom, ale czy zawód spełnił i spełnia oczekiwaną rolę, zależy głównie od aktualnego
systemu edukacji i ochrony zdrowia, zakresu finansowania i prawa medycznego, które w Polsce są ciągle w budowie. Wnioski płynące z porównywania działalności zawodowej higienistek stomatologicznych w Polsce i UE, dawniej i obecnie, powinny być wskazówką, w którym kierunku muszą nastąpić zmiany i w naszym kształceniu. Powinny być impulsem do tego jak je modyfikować oraz jak zbudować na nowo system dla sprawnego udzielania profilaktycznych świadczeń zdrowotnych z zakresu stomatologii.
SŁOWA KLUCZOWE: ciągłość kształcenia, kształcenie, porównanie kompetencji, rola w systemie światowym i krajowym zawodu higienistki dentystycznej, zakres uprawnień
SUMMARY
This year marks another 45th anniversary of the profession of dental hygienist in Poland. The profession in the prevention of oral diseases is invariably very important in many countries of the world and Europe. Dr. Fons's idea of the role of the US profession in the prevention of oral diseases was rated very well after 100 years of registration. The professional tasks of dental hygienists in the world differ from those performed in Poland. Our education system did not have first-cycle studies at the beginning of education and to this day 2-year post-secondary schools are educating qualified dental hygienists on the 4th level of PRK. The scope of competences of Polish school graduates with the prototype reduced in relation to the American prototype is significantly smaller. om the perspective of these 45 years, we can only assess today when the National Qualifications Framework was created and when we compare it with the European Qualifications Framework and US programs. It is possible when the levels of education in the area of Knowledge, Skills and Social Competences are clearly defined through the sets of learning outcomes. The scope of professional 7 professional roles (areas of activity) described in American textbooks, is only possible to achieve at undergraduate studies. The objectives of education in Poland have changed over the years, but whether the profession fulfilled and fulfills the expected role depends mainly on the current education and health care system, the scope of financing and medical law, which are still under construction in Poland. Conclusions from the comparison of professional dental hygienists in Poland and the EU in the past and present should be an indication of the direction in which changes should take place and in our education. They should be an impulse for how to modify them, how to rebuild the system for the efficient provision of preventive health services in the field of dentistry.
KEY WORDS: continuity of education, education, comparison of competences, role in the world and national system of the dental hygienist profession, scope of rights